شيرين كننده مصنوعي (Artificial Sweeteners) يا جايگزين هاي قند و شكر، مواد شيميايي اضافه شده به برخي غذاها و نوشيدني ها هستند تا طعم آن ها را شيرين كنند. اگرچه برخي از شيرين كننده هاي مصنوعي حاوي كالري هستند، اما مقاديري از اين مواد كه به مواد غذايي و خوراكي اضافه ميشود آنقدر اندك است كه عملا كالري زيادي به بدن نمي رسانند.
شيرينكنندههاي مصنوعي چگونه كار مي كنند؟
سطح زبان شما توسط تعداد زيادي جوانه هاي طعم و مزه پوشانده شده است. هركدام از اين جوانه ها داراي چندين گيرنده طعم هستند كه طعم و مزه هاي مختلفي را تشخيص مي دهند.
هنگامي كه غذا ميخوريد، مولكول هاي غذايي با گيرنده هاي طعم و مزه زبان شما برخورد ميكنند. تناسب كامل بين گيرنده ها و مولكول هاي غذايي سيگنالي را به مغز شما مي فرستد و به شما اين امكان را مي دهد طعم و مزه ها را شناسايي كنيد.
به عنوان مثال، وقتي غذاي شيرين ميخوريد مولكول هاي قند، به جوانه ها و گيرنده هاي چشايي برخورد ميكنند و شما تشخيص ميدهيد كه غذا شيرين است.
مولكول هاي شيرين كننده مصنوعي به اندازه كافي شبيه به مولكول هاي قند هستند بنابراين با خوردن غذاهاي حاوي آن ها احساس ميكنيد چيز شيريني خورده ايد.
با اين حال، آنها به طور كلي بسيار متفاوت از قند بدن شما هستند. آنها بدون داشتن كالري اضافي، طعم شيريني را به زبان شما القا ميكنند.
شيرين كننده مصنوعي رايج
رايجترين شيرين كننده هاي طبيعي عبارتند از:
- آسپارتام
- اسسولفام پتاسيم
- ادوانتم
- نمك آسپارتام- اسسولفام
- سيكلامات
- نئوتام
- نئوهسپيريدين
- ساخارين
- سوكرالوز
ارتباط شيرين كننده هاي مصنوعي با اشتها و وزن
اين مواد در بين افرادي كه سعي در كاهش وزن دارند محبوب هستند. با اين حال، اثرات آنها بر اشتها و وزن بر طبق مطالعات انجام شده متفاوت است.
برخي افراد بر اين باورند كه اين مواد ممكن است اشتها را افزايش داده و باعث افزايش وزن شوند. (چون كالري كمي دارند و بايد بيشتر بخوريد تا سيرشويد)بنابراين جايگزيني غذاهاي حاوي قند طبيعي با مواد شيرين كننده مصنوعي ممكن است به شما در كاهش وزن كمك كند.
بيشتر بخوانيد :
شيرين كنندههاي مصنوعي و ديابت
اين مواد مي توانند به مبتلايان ديابتي كمك كنند كه مصرف قند اضافه شده را كاهش دهند. با اين حال، تحقيقات بيشتري در مورد تأثير شيرين كننده مصنوعي در جمعيت هاي مختلف مورد نياز است.
ايمني و عوارض جانبي
به طور كلي شيرين كننده مصنوعي براي مصرف انسان بي خطر تلقي مي شود. اما برخي از افراد بهتر است از مصرف آن ها خودداري كنند.
به عنوان مثال، افراد مبتلا به فنيل كتونونوري نادر متابوليك نادر (PKU) نمي توانند اسيد آمينه فنيل آلانين را كه در آسپارتام يافت مي شود، متابوليزه كنند. بنابراين، افراد مبتلا به PKU بايد از مصرف آسپارتام خودداري كنند.
علاوه بر اين، برخي از افراد نسبت به سولفوناميدها حساسيت دارند براي اين افراد ساخارين ممكن است به بروز مشكلات تنفسي، بثورات يا اسهال منجر شود.
منبع : جهان شيمي