اولين عضو دستگاه گوارش، دهان است كه از لبها شروع ميشود و به حلق ميرسد. آب و مواد غذايي، براي گوارش اول وارد اين عضو بدن ميشوند. آناتومي دهان و دندان شامل حفره دهان، دندانها، زبان، بزاق و غدد بزاقي، لثه، لبها و سقف دهان است.
بخشهاي مختلف دندان
در انسان بالغ هر دندان شامل قسمتهاي مختلفي است كه در اينجا به آنها اشاره ميكنيم:
ريشه دندان: بخشي از دندان، ريشه آن است كه از خط لثه پايين مي رود و وارد استخوانهاي فك بالا و پايين ميشود. درواقع اين ريشه است كه دندانها را درون دهان نگه ميدارد. دندان ها از نظر تعداد ريشه مختلف بوده و بعضي داراي يك، دو و يا سه ريشه هستند. اين ريشهها ميتوانند به هم جوش خورده و يا از يكديگر جدا باشند.
تاج دندان: به بخش بالايي دندان كه بالاي لثه قرار دارد و هنگام مشاهده داخل دهان ديده ميشود تاج دندان ميگويند. تاج بخشي از دندان است كه با مينا پوشيده شده است.
ميناي دندان: سخت ترين بافت موجود در بدن انسان ميناي دندان است. ميناي دندان بافتي سفيد رنگ دارد كه تاج دندان را ميپوشاند. ميناي دندان وظيفه حفاظت از عاج را به عهده دارد و تنها بافتي است كه هيچ سلول زندهاي در آن وجود ندارد. چون زنده نيست، نميتواند پس از پوسيدگي يا آسيب ديدگي خود را ترميم كند.
حفره استخواني: اين قسمت از استخوان فك ريشه دندان را احاطه كرده و دندان را در جاي خود نگه ميدارد.
كانال ريشه: فضاي باز داخل ريشه را كانال ريشه دندان و يا كانال پالپ ميگويند. عصبها و رگهاي خوني مرتبط به بافت بيروني اطراف از راه كانال ريشه وارد پالپ ميشود.
كانال فرعي: كانالهاي كوچكتري كه از كانال اصلي ريشه منشعب ميشوند. كانال فرعي در داخل عاج تا رباط پريودنتال امتداد دارند.
عاج دندان: بخش اصلي هر دندان را عاج تشكيل داده و تقريبا در تمام طول دندان وجود دارد. عاج بافتي سختتر از استخوان است ولي مواد معدني آن از ميناي دندان كمتر است.
پالپ دندان: داخليترين بخش دندان كه داري بافتي نرم است را پالپ دندان ميگويند. پالپ دندان از رگهاي خوني، فيبرهاي عصبي و بافت پيوندي تشكيل شده است. اين بخش از دندان زير عاج قرار دارد و از تاج تا نوك ريشه كشيده شده است.
لثه: در اصطلاح تخصصي به بافت لثه ژينژيوا گفته ميشود. لثه بافتي صورتي رنگ و نرم است. كه از استخوان فك و ريشههاي دندان محافظت ميكند و گردن دندان را ميپوشاند.